به گزارش سلامت نیوز به نقل از همشهری، نزدیک 8سال پیش یک پروفسور عمانی از جراح قلب ایرانی درخواست کرد، زیرساخت‌های راه‌اندازی یک بخش پیوند قلب را در این کشور فراهم کند؛ درخواستی که با نوشتن یک کتاب و پروتکل پیوند قلب، همچنین آموزش پزشکان عمانی آغاز و در نهایت 22فروردین امسال به نخستین پیوند در این کشور توسط همان پزشک ایرانی و تیمش منجر شد.
درست زمانی که آن متخصص عمانی، پروفسور هلال بن علی السبتی بر مسند وزارت بهداشت کشور عمان نشست، دکتر سیدمحسن میرحسینی، فوق‌تخصص پیوند قلب و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم‌پزشکی شهیدبهشتی به‌عنوان یکی از حاذق‌ترین جراحان پیوند قلب در سطح منطقه و کشورهای اروپایی نخستین جراحی پیوند قلب عمان در بیمارستان رویال مسقط را به نام ایران ثبت کرد.
میرحسینی متولد ۱۳۴۲ در شهر کرمان دوره پزشکی عمومی و تخصصی خود را در ایران گذرانده است. سپس برای دوره‌های فوق‌تخصصی پیوند قلب به فرانسه رفته و آموزش‌های تخصصی را در دانشگاه سوربن پاریس زیرنظر پروفسور گنج‌بخش، نخستین جراح پیوند قلب در اروپا، پشت سر گذاشته و تجربه‌های عملی گسترده‌ای در مراکز جراحی قلب در کانادا و آمریکا کسب کرده است.
چه اتفاقی باعث شد که شما پیشنهاد راه‌اندازی بخش پیوند قلب در کشور عمان را دریافت کنید؟
سال 1395در کنفرانس بین‌المللی پیوند قلب و ریه، پروفسور السبتی این درخواست را مطرح کرد. چندماه بعد از آن کنفرانس، همراه دکتر بابک شریف‌کاشانی، متخصص نارسایی قلب به مسقط سفر کردیم و تمام الزامات موردنیاز شامل نیروی انسانی، عملیاتی و تجهیزات به شکل کتاب نوشته و چاپ شد که به‌تدریج برای راه‌اندازی بخش پیوند قلب در این کشور تامین شود. پروفسور السبتی سال 1401به مقام وزارت بهداشت عمان رسید و دوباره با من تماس گرفت. درخواستش این بود که این جراحی توسط ما در کشور آنها نهایی شود. سال گذشته برای یک مورد مرگ مغزی با ما تماس گرفتند که پس از سفر به این کشور متوجه شدیم، شرایط اهدای عضو مناسب نیست و جراحی انجام نشد، اما آموزش‌های میدانی صورت گرفت. فروردین‌ماه مرگ مغزی یک جوان 26ساله را داشتند و گیرنده هم یک فرد 32ساله با نارسایی قلبی بود. تمام آزمایش‌ها و جوانب این پیوند چندین ساعت به شکل مجازی بررسی شد و در نهایت با توجه به ریسک متوسطی که وجود داشت، تصمیم به پیوند عضو گرفتیم. در نهایت 22فروردین تیم ما با حضور خودم به‌عنوان سرپرست جراحی قلب، دکتر نقاش‌زاده (فلو نارسایی قلب)، دکتر جهانگیری (فلو بیهوشی قلب) و دکتر انصاری (جراح قلب) راهی مسقط شدیم و این پیوند با موفقیت صورت گرفت.
پیش از این چه اقدامات درمانی‌ای برای بیماران عمانی نیازمند پیوند قلب انجام می‌شد؟
کشور عمان جمعیت زیاد و به اندازه ما مرگ مغزی ندارد و آنها تمایل داشتند که امکان اهدای عضو از سمت ایران برای بیماران آنها وجود داشته باشد، اما قانون در ایران چنین اجازه‌ای نمی‌دهد و به هیچ عنوان اعضای یک فرد ایرانی با مرگ مغزی به خارجی‌ها پیوند زده نمی‌شود. اتفاقی که تاکنون رخ داده این بوده که نارسایی‌های قلبی را با درمان‌های طبی مدیریت می‌کردند یا بیماران به کشورهای دیگر اعزام می‌شدند که پیوند قلب مصنوعی داشته باشند؛ ازجمله کشور ترکیه که با آمار بالایی چنین خدماتی را ارائه می‌دهد و درآمدزایی خوبی هم برایشان دارد. این در حالی است که در کشور عمان پیوند سایر اعضا مثل کبد و کلیه تأیید شده و امکان انتقال از فرد زنده هم وجود دارد، اما برای پیوند قلب بسیاری از خانواده‌ها حاضر به اهدای این عضو عزیزشان نیستند.
این اتفاق چه دستاوردی برای حوزه پزشکی ایران داشت؟
عمانی‌ها به لحاظ اقتصادی هیچ مشکلی ندارند و می‌توانستند از پزشکان کشورهای همسایه، اروپایی و آمریکایی برای این جراحی استفاده کنند اما به تیم ما اعتماد کردند و این نشانه‌ای از اعتماد به تخصص پزشکان ایرانی است. آنها تمام وسایل، تجهیزات و داروهایی را که برای این عمل پیوند نیاز داشتیم فراهم کردند و پیوند با سرعت بسیار مناسب انجام شد. نتایج هم خوب بود و این بیمار دوران آی‌سی‌یو و مراقبت‌های مناسب را دریافت کرد. هماهنگی پزشکان عمانی هم با تیم ما بسیار عالی بود.
آیا می‌توان امیدوار بود که چنین ظرفیت‌هایی برای سایر تخصص‌ها ایجاد شود که هم از نظر انتقال علم و هم دستمزد برای پزشکان ایران مناسب است؟
این تجربه، نمادی از ظرفیت بالای پزشکی ایران است، اما طبابت در کشورهای حاشیه خلیج‌فارس نیازمند ارزیابی‌های تخصصی و طی مراحل مختلف است و هر پزشکی نمی‌تواند به‌راحتی در این کشورها فعالیت کند. از سوی دیگر باید واقع‌بین باشیم. همچنان در زمینه زیرساخت‌ها و تجهیزات نیازمند سرمایه‌گذاری جدی هستیم. تجهیزاتی که برای این جراحی در عمان فراهم بود، هنوز به‌طور کامل در ایران در دسترس نیست؛ حتی بخشی از هزینه‌های پیوند قلب مصنوعی در ایران، بر عهده بیماران است که بار مالی سنگینی به همراه دارد. نکته دیگر اینکه در کشورهای پیشرفته، پزشکان بابت هر بیمار مبلغ جداگانه‌ای دریافت نمی‌کنند و دستمزدها برابر است. این رویه، رقابت ناسالم را از میان می‌برد، درحالی‌که در ایران، تفاوت درآمد بین پزشکان گاه به میلیاردها تومان می‌رسد.
در سایر کشورهای منطقه هم می‌توان از ظرفیت‌های پزشکی ایران برای توسعه خدمات پیوند عضو استفاده کرد؟
بعد از این اتفاق، تعدادی از کشورهایی که وضعیت اقتصادی خوبی ندارند هم با من تماس گرفتند که بخش پیوند قلب را در آن کشورها راه‌اندازی کنیم، اما به جز این مسئله، باید به توسعه این خدمات در کشور خودمان هم توجه شود تا همانند پیوند کبد که ایران و بیمارستان شیراز قطب منطقه است، در آینده به قطب پیوند قلب هم بدل شویم. دراین‌باره با توجه به آمار بالای مرگ مغزی در کشور، لازم است اهدای عضو افزایش یابد و فعالیت‌های پیوند به‌صورت متمرکز و در مراکز مجهز انجام شود؛ آن هم در حالی که ما ظرفیت انجام عملی گذاشتن قلب مصنوعی را هم داریم که هزینه آن حدود 90 هزار دلار است و باید بخش زیادی از آن را بیمار پرداخت کند، در حالی که در بسیاری از کشورها رایگان ارائه می‌شود و فرصت زندگی بیشتر به بیمارانی که قادر به پیوند عضو نیستند را داده است.
پیوند قلب مصنوعی برای کدام بیماران استفاده می‌شود؟
قلب مصنوعی زمانی گذاشته می‌شود که سن فرد بالای 63 سال باشد و پیوند قلب انجام نمی‌شود و زمانی هم قلب اهدایی پیدا نمی‌شود، تا فراهم شدن شرایط پیوند، می‌توان جان بیمار را با قلب مصنوعی نجات داد. بعد از پیوند عضو هم گاهی به دلیل ضعیف بودن عضو پیوندی نیاز به قلب مصنوعی به صورت موقت یا دائم داریم.
نگرانی از کمبود نیروی انسانی در آینده در بسیاری از تخصص‌های پزشکی به دلایل مختلف رقم خورده است. آیا در حوزه جراحی قلب هم این مسئله وجود دارد؟
تمایل به تحصیل در رشته جراحی قلب در کشور ما کاهش پیدا کرده است. بسیاری از پزشکان به‌دلیل سختی کار و دستمزد پایین، از ادامه تحصیل انصراف می‌دهند که ادامه این روند می‌تواند به از دست رفتن سرمایه‌های علمی در این حوزه منجر شود. امیدواریم جاذبه‌های رشته جراحی قلب با تمام سختی‌هایش، افزایش پیدا کند. همچنین ضرورت دارد که آموزش و پیشگیری از نارسایی قلبی در کشور توسعه داشته باشد و مراکز پیوند متمرکز و توسط دولت به‌روز شوند تا آخرین دستاوردها در دسترس جراحان قرار بگیرد.
80تا 100مورد پیوند قلب سالانه در کشور انجام می‌شود. البته ظرفیت انجام پیوند قلب در ایران بسیار بیشتر از این عدد است
3مرکز پیوند در بیمارستان‌های مسیح دانشوری، بقیه‌الله و مدرس توسط دکتر میرحسینی و همکارانش راه‌اندازی شده و پیوند قلب مصنوعی هم توسط آنها در کشور انجام می‌شود
300پیوند قلب طی 27سال فعالیت میرحسینی، جراح حاذق ایرانی تاکنون انجام شده که نویسنده نخستین کتاب مرجع فارسی در حوزه پیوند قلب است
نظر شما